بیماری کرون یکی از انواع بیماری‌های التهابی روده (IBD) است. این بیماری باعث التهاب دستگاه گوارش می‌شود که ممکن است هر قسمتی از آن را درگیر کند؛ اما اغلب روده‌ی کوچک و کولون (قسمتی از روده‌ی بزرگ) را درگیر می‌کند. در این بیماری امکان درگیر شدن کل دیواره‌ی روده هم وجود دارد. التهاب روده ممکن است به صورت پراکنده وجود داشته باشد. به این معنی که برخی از نقاط روده درگیر التهاب شده باشند و بین آنها نواحی سالم وجود داشته باشد.
این بیماری مزمن است و معمولاً در دو دوره‌ی سنی بیشتر ظاهر می‌شود؛ یکی بین ۱۰ تا ۳۰ سال و دیگری حوالی ۶۰ سالگی و بعد از آن است. بیشتر افرادی که مبتلا به کرون پیشرفته هستند تا قبل از ۳۰ سالگی بیماریشان تشخیص داده می شود. وقتی بیماری کرون آغاز می‌شود می‌تواند باعث علایمی شود که در تمام عمر وجود دارند.
التهاب ناشی از بیماری کرون اغلب در لایه های بافت روده مبتلا دیده می شود. بیماری کرون می تواند دردناک و ناتوان کننده باشد و بعضی اوقات ممکن است منجر به عوارض خطرناک شود. بیماری کرون هر بیمار را به شیوه‌‌ی خاص خود درگیر می‌کند. علائم و نشانه‌های بیماری کرون به منطقه‌ای از لوله‌ی گوارش که با این عارضه درگیر است ارتباط مستقیم دارد. با وجود اینکه شناخت علائم بیماری اهمیت بسیار زیادی دارند، تنها پزشک می‌تواند وجود این بیماری را در فرد تایید کند. اگر مشکوک به ابتلا به بیماری التهابی روده هستید، حتماً هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید، پزشک بعد از تشخیص نوع بیماری یک برنامه درمانی تدوین خواهد کرد.
تشخیص و علائم بیماری کرون
علائم بیماری کرون شامل اسهال پایدار، درد شکم، تب و خستگی عمومی است. گاهی اوقات خون در مدفوع دیده می‌شود. کاهش وزن نیز ممکن است رخ دهد. کولونوسکوپی، تصویر برداری کامپیوتری (سی تی اسکن) و آزمایش خون از دیگر راه های تشخیصی است.
به طور کلی علائم شایع این بیماری عبارت اند از :
- اسهال طولانی مدت (مزمن)
- درد و انقباضات شکمی و دلپیچه
- وجود خون در مدفوع
- تب
- احساس خستگی
- کاهش وزن
- درد مفاصل
- ضایعات پوستی
- زخم های دهانی
- خستگی
در نوع شدید و پیشرفته این بیماری علائم زیر میتوانند بروز پیدا کنند :
- التهاب پوست
- التهاب چشم‌ها و مفاصل
- التهاب کبد یا مجاری صفراوی
- تاخبر در رشد جنسی کودکان
دلایل و عوامل موثر در ابتلا به بیماری کرون
- ژنتیک و سابقه بیماری در خانواده : افرادی که یکی از بستگان نزدیکان‌شان، مانند والدین، خواهر یا برادر و یا کودکشان دچار بیماری هستند، ریسک بالاتری برای ابتلا به بیماری کرون را دارند.بنابراین ژن‌ها در مستعد نمودن افراد در ابتلا به بیماری کرون نقش دارند.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن مهمترین فاکتور خطر قابل کنترل برای بیماری کرون است. همچنین سیگار کشیدن منجر به بیماری شدیدتر و ریسک بالاتر نیاز به جراحی می‌شوند.
- سیستم ایمنی : سیستم ایمنی بدن انسان به عوامل خارجی و مهاجم همچون باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها حمله می‌کند. در جریان پاسخ طبیعی سیستم ایمنی بدن سلول‌ها از خون به روده‌ها رفته و ایجاد التهاب می‌کنند. بنابراین در افراد مبتلا به بیماری التهابی روده باکتری‌های بی خطر با باکتری‌های مهاجم اشتباه گرفته شده و در نهایت سیستم ایمنی بدن به آنها حمله می‌کند
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDS): این داروها شامل ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک و داروهای دیگری می‌شوند. با اینکه این داروها باعث بیماری کرون نمی‌شوند، اما میتوانند با ایجاد التهاب در روده، بیماری کرون را بدتر کنند.
- محل زندگی: افرادی که در مناطق شهری یا کشورهای صنعتی زندگی می‌کنند به احتمال بیشتری دچار بیماری کرون می‌شوند. این موضوع مطرح کننده‌ی این است که فاکتورهای محیطی از جمله رژیم غذایی با چربی بالا یا غذاهای فرآوری شده، ممکن است در ایجاد بیماری کرون نقش داشته باشند.
آزمایش و تشخیص پزشکی بیماری کرون
پس از مراجعه به پزشک ، وی در مورد هرگونه علائم و از فرد سؤال خواهد کرد و معاینه فیزیکی را انجام می دهد. پزشک برای بررسی دقیق‌تر علائم بیماری کرون و برای بررسی سایر بیماری‌های احتمالی یک سری آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌دهد . اولین آزمایش‌ها شامل آزمایش ادرار و مدفوع است . تست‌های بعدی شامل گرفتن عکس رادیولوژی از لوله گوارش فوقانی و تحتانی است.
برای تشخیص بهتر ممکن است آزمایش های زیر را تجویز شود:
- بیوپسی
- آندوسکوپی
- کولونوسکوپی
- سیگموئیدوسکوپی : در این آزمایش پزشکتان فقط قسمت انتهایی روده بزرگ (سیگمویید) را نگاه می کند.
- آزمایش مدفوع و خون
- سی تی اسکن یا پرتونگاری باریم برای بررسی تغییرات داخل روده
درمان بیماری کورون
داروها به شکل مؤثری علایم بیماری کرون را بهبود می‌بخشند. اغلب این داروها به وسیله‌ی جلوگیری از التهاب روده عمل می‌کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها نیز در درمان کرون کاربرد دارند و به از بین بردن باکتری‌ها در قسمتهای تحریک شده‌ی روده و کاهش التهاب کمک می‌کنند. داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی نیز در برخی موارد خاص به کار می‌روند ولی چون عوارض زیادی دارند،پزشک حتی‌المقدور از آنها استفاده نمی‌کند. داروهای دیگری نیز وجود دارند که به درمان کرون کمک می‌کنند و پزشک بسته به شرایط بیمار از آنها ممکن است استفاده نماید.
انواع داروهای موثر در این بیماری عبارت اند از :
- داروهای ضد التهاب: اغلب اولین درمان بیماری‌های التهابی روده هستند و کورتیکواستروئیدها (شامل پردنیزولون و بودزوناید هستند و معمولا برای همه بیماران استفاده نمی‌شوند، همچنین کورتیکواستروئیدها در مدت کوتاه ۳ تا ۴ ماه برای بهبود علائم به کار می‌روند) و ۵-آمینوسالیسیلات‌های خوراکی ( که شامل سولفاسالازین می‌شود و در گذشته بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفتند) را در بر می‌گیرند.
- داروهای مهار کننده سیستم ایمنی : این داروها نیز التهاب را کاهش می‌دهند اما روش اثر آنها به جای درمان التهاب، خاموش کردن سیستم ایمنی است. مانند :
- آزوتیوپرین (ایموران) و کاپتوپورین (پورنیتول).
- اینفلکسیماب (رمیکاد)
- آدالیموماب (هومیرا)
- سرتولیزوماب پگول (سیم زیا)
- متوتروکسات (روماترکس)
- ناتالیزوماب (تزابری)
- آنتی بیوتیک: آنتی بیوتیک ها در بهبود فیستول و آبسه در بیماران مبتلا به کرون موثر هستند. آنتی بیوتیک‌ها میتوانند حجم موادی که از فیستول‌ها تخلیه می‌شوند را کاهش دهند و گاهی فیستول‌ها و آبسه‌ها در افراد با بیماری کرون را درمان کنند. آنتی بیوتیک‌هایی که اغلب استفاده می‌شوند شامل سیپروفلوکساسین و مترونیدازول هستند.
جراحی:
در صورتی که تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی و نیز درمان دارویی یا سایر درمان ها باعث بهبودی نشود، متخصص گوارش از روش جراحی برای برداشتن قسمت آسیب دیده سیستم گوارشی یا بستن فیستول ها یا برداشتن بافت های جوشگاه استفاده می‌کند.
پرهیزهای غذایی در بیماری کرون شامل:
·هرگونه نوشیدنی الکلی
·کره، روغن، کره‌های گیاهی، سس مایونز
·نوشیدنی‌های گازدار
·قهوه، چای، شکلات
·پوسته‌ی ذرت
·محصولات لبنی (در صورت عدم تحمل لاکتوز)
·غذاهای چرب و سرخ کردنی‌ها
·غذاهای پرفیبر
·غذاهایی که تولید گاز و ایجاد نفخ می‌کنند (عدس، بنشن، لوبیاها، پیاز و انواع کلم)
·آجیل و دانه‌های خوراکی (کره‌ی بادام زمینی و کره‌ی دانه‌های دیگر)
·میوه‌های خام
·سبزی‌های خام
·گوشت قرمز
·غذاهای تند و پرادویه
·غلات سبوس‌دار و سبوس
