در این مقاله قصد داریم با انواع انسولین آشنا شویم.
انسولین چیست؟
هورمون بسیار مهمی در بدن است که فرایندهای بسیاری را کنترل می‌کند. بنابراین بروز هرگونه مشکل در عملکرد این هورمون، سبب بروز مشکلاتی در بدن می شود.
گاهی سلولهای ما آنچنان که باید به انسولین پاسخ نمی‌دهند. عدم پاسخ سلولها به انسولین، مقاومت در برابر انسولین خوانده میشود که به طرزی باورنکردی رایج است.
ساختمان مولکول انسولین از دو زنجیره پلی‌پپتیدی A و B ساخته شده که بوسیله پیوندهای دی‌سولفور به یکدیگر متصل شده‌اند.نقش این هورمون در تنظیم قند خون (گلوکز) شناخته شده است. ژن انسولین در روی بازوی کوتاه کروموزوم شماره ۱۱ قرار گرفته است.
ساخت انسولین در سلولهای B جزایر لانگرهانس صورت می‌گیرد. در ابتدا انسولین به صورت یک پیش- هورمون به نام پروانسولین تولید میشود و پس از تغییر و تحولاتی که در ساختار آن ایجاد میشود به انسولین تبدیل میشود.
ترشح انسولین به جریان خون پیچیده است؛ کلسیم در این ترشح نقش داشته و بوسیله عمل “اگزوسیتوز” محتویات دانه‌های ترشحی از سلولها بتا به محیط خارج سلولی ترشح میشود.
گلوکز محرک ترشح انسولین است. به این صورت که گیرنده‌های اختصاصی گلوکز بر روی سلولهای بتا ، تحریک ترشح انسولین را در زمانی که گلوکز خون زیاد میشود، انجام می‌دهند.
انواع مختلفی از انسولین برای درمان دیابت وجود دارد که براساس شروع اثر، اوج اثر و طول اثر گروه بندی می شوند.
انواع انسولین
- سریع الاثر
- کوتاه اثر
- متوسط الاثر
- طولانی اثر
- مخلوط
۱. انسولین های کوتاه اثر یا تند اثر
انسولین کوتاه اثر ایده آل، انسولینی است که شروع اثر آن کمتر از یک ساعت و مدت اثر آن کمتر از ۴ ساعت باشد و در همه ی بیماران اثر یکسان داشته باشد.
رگولار
معایب این نوع انسولین آن است که شخص حتماً باید ۳۰ دقیقه قبل از غذا آن را تزریق کند. دیگر این که مشکل هپیوگلیسمی بین وعده های غذایی پیش می آورد، زیرا اگرچه انسولین رگولار، گاهی ۲ساعت بعد از تزریق به اوج اثر خود می‌رسد، ولی در بیش تر مواقع این اوج اثر ۴ تا ۶ ساعت بعد از تزریق اتفاق می افتد یعنی وقتی که سطح قند خون پایین آمده است. بنابراین، تزریق این نوع انسولین برای کسانی که میان وعده مصرف می کنند بهتر است.
لیسپرو
این انسولین تند اثر، برای کنترل افزایش ناگهانی قند خون بعد از غذا، نسبت به رگولار ارجحیت دارد. مزیت آن این است که در هر زمان( ۱۵دقیقه قبل ازغذا تا مدت کوتاهی بعد از غذا ) می تواند تزریق شود و خطر بروز هپیوگلیسمی و افزایش وزن با آن کمتر است.
ترکیب انسولین لیسپرو با یک انسولین متوسط اثر، بهترین نتیجه را می دهد.
آسپارت
این انسولین درسال ۲۰۰۰ توسط FDA مورد تأیید قرارگرفت. آسپارت قند خون بعد از غذا را شبیه به لیسپرو تنظیم می کند، ولی زودتر به اوج اثر می رسد و طول اثر کمتری دارد.
۲. انسولین متوسط و طولانی اثر
انسولین متوسط اثر ایده آل، انسولینی است که نیمه عمر زیاد داشته باشد، اوج اثر مشخص نداشته باشد، یک بار در روز تزریق شود و از فردی تا فرد دیگر هم متغیر نباشد.
NPH و لنت
این دو انسولین ۴ تا ۱۰ ساعت بعد از تزریق به اوج اثر خود می رسند و ۱۰ تا ۲۰ ساعت مدت اثر دارند. ولی وقتی به عنوان انسولین پایه مصرف می شوند، دو اشکال ایجاد می کنند:
اول اینکه اوج اثر مشخص دارند. دوما مدت اثر آنها هم ایجاب می کند که فرد بیشتر از یک بار در روز، تزریق این نوع انسولین را داشته باشد. به علاوه این دو شبیه به انسولین پایه ی طبیعی عمل نمی کنند.
GLARGINE
این انسولین اخیراً وارد بازار شده و از NPH و لنت بهتر است.
این نوع انسولین آهسته جذب می شود، تغییرات قابل پیش بینی دارد و سطح آن در طول ۲۴ ساعت نسبتاً ثابت است و احتیاج به یک بار تزریق دارد و اوج اثر آن هم مشخص نیست.
اولترالنت
اشکال این نوع انسولین این است که زمان شروع اثر متفاوت و متغیر دارد، اوج اثر آن قابل پیش بینی نیست و طول اثر آن هم تقریباً همیشه کمتر از ۲۴ساعت است.
نکات مهم
- انسولین دو نوع سرنگ دارد ; سرنگ ۵۰ واحدی و سرنگ ۱۰۰ واحدی.
- درسرنگ ۵۰ واحدی هر خط یک واحد انسولین خواهد داشت و در سرنگ ۱۰۰ واحدی هر خط دو واحد.
- انسولین رگولار یا کریستال یا آبکی یا اشکی ، در صورت مخلوط کردن انسولینها اولین انسولینی است که وارد سرنگ میشود.
- انسولین شیری یا گچی یا مات و یا N یا NPH دومین انسولینی است که وارد سرنگ میشود.
- انسولین مات یا شیری یا گچی دیگری هم وجود دارد که با انسولین دیگری مخلوط نمیشود : انسولین ۷۰/۳۰ که ترکیبی از ۳۰ درصد انسولین رگولار و ۷۰ درصد انسولین NPH است که توسط کارخانه تولید کننده در شیشه انسولین مخلوط شده است.
عوارض جانبی انواع انسولین
- هیپوگلیسمی (قند خون پایين)
- افزایش وزن
- واکنش های آلرژیک
- هیپوکالمی (پتاسیم پایين)
- واکنش های محل تزریق مانند بثورات و خارش
روش تزریق انواع انسولین
- انسولین کدر و شیری رنگ را باید قبل از مصرف با برگرداندن آرام ویال و غلطاندن آن بین دو دست کاملا مخلوط کنید.
- بیمار باید یاد بگیرد که چگونه انسولین را با مقدار صحیح درون سرنگ بکشد و همچنین ضمن استفاده از سرنگ، شرایط استریل را رعایت نماید که هنگام گذاشتن سرپوش سوزن نکات ایمنی را رعایت کند و سرنگ های استفاده شده را در یک ظرف پلاستیکی محکم بیندازد.
- وسایلی که باید برای استفاده در منزل تهیه نمایید، شامل انسولین نسخه شده، پنبه و سرنگ های مورد تأیید همراه با سوزن می باشد.
- استفاده از الکل برای تمیز کردن پوست نیز توصیه می شود.
- با یک دست محل تزریق را بکشید و ناحیه وسیعی را با انگشتان بگیرید تا محل تزریق ثابت شود.
- با دست دیگر سرنگ را مانند مداد بگیرید و سوزن را به طور عمودی وارد پوست کنید و پیستون را تا آخر فشار دهید.
- اگر قرار است دو نوع انسولین را در یک سرنگ مخلوط کنید، ابتدا باید انسولین کریستال (بی رنگ و شفاف) را بکشید.
هرآنچه که باید درباره دستگاه تست قند خون (گلوکومتر) بدانید!
*آسپرین ۲۴*
،اپلیکیشن درخواست خدمات پزشکی آنلاین ,آمبولانس خصوصی ، درخواست پزشک و پرستار، دارو ,مکمل های غذایی و ورزشی, تجهیزات پزشکی, لوازم آرایشی بهداشتی*
